Pages

Friday, April 30, 2021

Class - 4 Hindi - เค•เค•्เคทा - 4 เคนिंเคฆी - เคชाเค  - 3 เค•िเคฐเคฎिเคš เค•ी เค—ेंเคฆ - เคช्เคฐเคถ्เคจ เค‰เคค्เคคเคฐ

 



NCERT Solutions for Class 4 Hindi Chapter 3 เคชाเค ्เคฏเคชुเคธ्เคคเค• เคธे

เค•เคนाเคจी เค•ी เคฌाเคค
(เค•) เคฆिเคจेเคถ เค•ी เคฎाँ เคฎเคถीเคจ เคšเคฒाเคคे-เคšเคฒाเคคे เคฌोเคฒीं, “เคฌेเคŸा, เค•เคนाँ เคœा เคฐเคนे เคนो?”

  • เคฆिเคจेเคถ เค•ी เคฎाँ เค•ौเคจ-เคธी เคฎเคถीเคจ เคšเคฒा เคฐเคนी เคนोंเค—ी?
  • เคคुเคฎเคจे เค‡เคธ เคฎเคถीเคจ เค•ो เค•เคนाँ-เค•เคนाँ เคฆेเค–ा เคนै।

เค‰เคค्เคคเคฐ:

  • เคฆिเคจेเคถ เค•ी เคฎाँ เคธिเคฒाเคˆ เคตाเคฒी เคฎเคถीเคจ เคšเคฒा เคฐเคนी เคนोंเค—ी।
  • เคฎैंเคจे เค‡เคธ เคฎเคถीเคจ เค•ो เค…เคชเคจे เค˜เคฐ เคฎें เค”เคฐ เคชเคก़ोเคธ เค•े เค˜เคฐों เคฎें เคฆेเค–ा เคนै।

(เค–) เคฆिเคจेเคถ เคจे เคธाเคฐी เคธीเคคाเคซเคฒ เค•ी เคฌेเคฒ เค›ाเคจ เคฎाเคฐी।

  • เคฆिเคจेเคถ เค•्เคฏा เค–ोเคœ เคฐเคนा เคฅा?
  • เคฆिเคจेเคถ เค•ो เค•ैเคธे เคชเคคा เคšเคฒा เคนोเค—ा เค•ि เค•्เคฏाเคฐी เคฎें เคตเคนी เคšीเคœ़ เค—िเคฐी เคนै?

เค‰เคค्เคคเคฐ:

  • เคฆिเคจेเคถ เคตเคน เคšीเคœ เค–ोเคœ เคฐเคนा เคฅा เคœिเคธเค•ी เคงเคฎ เคธे เค—िเคฐเคจे เค•ी เค†เคตाเคœ เค‰เคธเคจे เคธुเคจी เคฅी।
  • เคฆिเคจेเคถ เคจे เค…เคจुเคฎाเคจ เคฒเค—ाเคฏा เคนोเค—ा เค•ि เค•्เคฏाเคฐी เคฎें เคตเคนी เคšीเคœ़ เค—िเคฐी เคนै।

(เค—) เคฆिเคจेเคถ เค…เคš्เค›ी เคคเคฐเคน เคœाเคจเคคा เคฅा เค•ि เค—ेंเคฆ เคฆीเคชเค• เค•ी เคจเคนीं เคนै।

  • เคฆिเคจेเคถ เค•ो เคฏเคน เคฌाเคค เค•ैเคธे เคชเคคा เคšเคฒी เค•ि เค—ेंเคฆ เคฆीเคชเค• เค•ी เคนो เคนी เคจเคนीं เคธเค•เคคी?
  • เคฆीเคชเค• เคฌाเคฐ-เคฌाเคฐ เค—ेंเคฆ เค•ो เค…เคชเคจी เค•्เคฏों เคฌเคคा เคฐเคนा เคนोเค—ा।

เค‰เคค्เคคเคฐ:

  • เคฆिเคจेเคถ เค•ो เคชเคคा เคฅा เค•ि เคฆीเคชเค• เค•ी เค—ेंเคฆ เคชाँเคš เคฎเคนीเคจे เคชเคนเคฒे เค–ोเคˆ เคฅी। เค”เคฐ เคฏเคน เค—ेंเคฆ, เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เคจเคˆ เคฅी, เคšเคฎเคšเคฎाเคคी เคนुเคˆ।
  • เคฆीเคชเค• เค•ी เค…เคชเคจी เค—ेंเคฆ เค–ो เค—เคˆ เคฅी। เค‡เคธเคฒिเค เคตเคน เคฎिเคฒी เคนुเคˆ เค—ेंเคฆ เค•ो เคนเคฅिเคฏाเคจा เคšाเคนเคคा เคฅा।

เค—ेंเคฆ เค•िเคธเค•ी
(เค•) เคฆीเคชเค• เคจे เค—ेंเคฆ เค•ो เค…เคชเคจा เคฌเคคाเคจे เค•े เคฒिเค เค‰เคธเค•े เคฌाเคฐे เคฎें เค•ौเคจ-เค•ौเคจ เคธी เคฌाเคคें เคฌเคจाเคˆ?
เค‰เคค्เคคเคฐ:
เคฆीเคชเค• เคจे เค—ेंเคฆ เค•ो เค…เคชเคจा เคฌเคคाเคคे เคนुเค เคฌोเคฒा-เค‰เคธเค•ी เค—ेंเคฆ เคชाँเคš เคฎเคนीเคจे เคชเคนเคฒे เค–ो เค—เคˆ เคฅी। เค‰เคธเค•ी เค—ेंเคฆ เคชเคฐ เคเคธा เคนी เคฒाเคฒ | เคฐंเค— เค•ा เคจिเคถाเคจ เคฅा, เคœैเคธा เค‡เคธ เค—ेंเคฆ เคชเคฐ เคนै। เค‰เคธเค•ी เค—ेंเคฆ เค•े เคŸเคช्เคชे เคธे เคญी เคเคธी เคนी เค†เคตाเคœ เค†เคคी เคฅी। เคตเคน เค…เคชเคจे เคชाเคชा เคธे เคญी เค•เคนเคฒเคตा เคธเค•เคคा เคนै เค•ि เคฏเคน เค—ेंเคฆ เค‰เคธी เค•ी เคนै।

(เค–) เค…เค—เคฐ เคฆीเคชเค• เค”เคฐ เคฆिเคจेเคถ เค—ेंเคฆ เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคซैเคธเคฒा เค•เคฐเคตाเคจे เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เคชाเคธ เค†เคคे, เคคो เคคुเคฎ เค—ेंเคฆ เค•िเคธे เคฆेเคคीं? เคฏเคน เคญी เคฌเคคाเค“ เค•ि เคคुเคฎ เคฏเคน เคซैเคธเคฒा เค•िเคจ เคฌाเคคों เค•ो เคง्เคฏाเคจ เคฎें เคฐเค–เค•เคฐ เค•เคฐเคคीं?
เค‰เคค्เคคเคฐ:
เคฎैं เค—ेंเคฆ เคฆिเคจेเคถ เค•ो เคฆेเคคी เค•्เคฏोंเค•ि เคตเคน (เค—ेंเคฆ) เค‰เคธी เค•ो เคฎिเคฒी เคฅी। เคฆीเคชเค• เคूเค  เคฌोเคฒ เคฐเคนा เคฅा। เคตเคน เค•िเคธी เคญी เคคเคฐเคน เค—ेंเคฆ เคนเคฅिเคฏाเคจा เคšाเคน เคฐเคนा เคฅा।

เค—ेंเคฆ เค•ी เค•เคนाเคจी
เค—ेंเคฆ เคธ्เค•ूเคŸเคฐ เค•े เคธाเคฅ เค•เคนीं เคšเคฒी เค—เคˆ।
เค‰เคธเค•े เคฌाเคฆ เค—ेंเคฆ เค•े เคธाเคฅ เค•्เคฏा-เค•्เคฏा เคนुเค† เคนोเค—ा? เคธोเคšเค•เคฐ เคฌเคคाเค“।
เค‰เคค्เคคเคฐ:
เคธ्เค•ूเคŸเคฐ เคตाเคฒे เค•े เค˜เคฐ เค•े เคฌเคš्เคšे เคจเคˆ เค—ेंเคฆ เคฆेเค–เค•เคฐ เค–ुเคถ เคนो เค—เค เคนोंเค—े। เคตे เค—ेंเคฆ เคฒेเค•เคฐ เคคुเคฐंเคค เค–ेเคฒเคจे เคšเคฒे เค—เค เคนोंเค—े।

เคชเคนเคšाเคจ
เคฎाเคจ เคฒो เคคुเคฎ्เคนाเคฐा เค•ोเคˆ เค–िเคฒौเคจा เค˜เคฐ เคฎें เคนी เค•เคนीं เค–ो เค—เคฏा เคนै। เคคुเคฎเคจे เค…เคชเคจे เคธाเคฅिเคฏों เค•ो เค˜เคฐ เคชเคฐ เคฌुเคฒाเคฏा เคนै เคคाเค•ि เคธเคฌ เคฎिเคฒเค•เคฐ เค‰เคธे เค–ोเคœ เคฒें। เคคुเคฎ เค…เคชเคจे เค–िเคฒौเคจे เค•ी เคชเคนเคšाเคจ เค•े เคฒिเค เค…เคชเคจे เคธाเคฅिเคฏों เค•ो เค•ौเคจ-เค•ौเคจ เคธी เคฌाเคคें เคฌเคคाเค“เค—ी? เคฒिเค–ो।
เค‰เคค्เคคเคฐ:
เคฎाเคจ เคฒो เค•ि เคตเคน เค–िเคฒौเคจा เค—ुเคก़िเคฏा เคนै। เคชเคนเคšाเคจ เค•े เคฒिเค เคฎैं เค…เคชเคจे เคธाเคฅिเคฏों เค•ो เคฌเคคाเคŠँเค—ी เค•ि เคฏเคน เคœाเคชाเคจी เค—ुเคก़िเคฏा เคนै। เคœो เคฌिเคœเคฒी เคธे เคจाเคšเคคी เคนै। เคตเคน เค—ुเคฒाเคฌी เคซ्เคฐॉเค• เคชเคนเคจी เคนै। เค‰เคธเค•े เคฌाเคฒ เค˜เคจे, เคฒंเคฌे เค”เคฐ เค•ाเคฒे เคนैं। เค‰เคธเค•ी เค†ँเค–ें เค‡เคธ เคธเคฎเคฏ เคฌंเคฆ เคนोंเค—ी।

เค•เคนाँ
เคธाเคฎเคจे เค•ी เค•्เคฏाเคฐी เคฎें เคญिंเคกिเคฏों เค•े เคŠँเคšे-เคŠँเคšे เคชौเคงे เคฅे।
เคเค• เค“เคฐ เคธीเคคाเคซเคฒ เค•ी เค˜เคจी เคฌेเคฒ เคซैเคฒी เคนुเคˆ เคฅी।
เคธीเคคाเคซเคฒ เค•ी เคฌेเคฒ เคนोเคคी เคนै เค”เคฐ เคญिंเคกी เค•ा เคชौเคงा เคฌเคคाเค“ เค”เคฐ เค•ौเคจ-เค•ौเคจ เคธी เคธเคฌ्เคœ़िเคฏाँ เคฌेเคฒ เค”เคฐ เคชौเคงे เคชเคฐ เคฒเค—เคคी เคนै।

เคฌेเคฒเคชौเคงा
เค•เคฆ्เคฆूเคŸเคฎाเคŸเคฐ
เคคोเคก़ीเคฌैंเค—เคจ
เค•เคฐेเคฒाเคฎिเคฐ्เคš
เค•เค•เคก़ीเคชเคชीเคคा
เคฎเคŸเคฐ

เคคเคฐเคน-เคคเคฐเคน เค•ी เค—ेंเคฆें
เค—ेंเคฆों เค•े เค…เคจेเค• เคฐंเค—-เคฐूเคช เคนोเคคे เคนैं। เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เค–ेเคฒों เคฎें เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เค—ेंเคฆों เค•ा เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคจीเคšे เคฆी เค—เคˆ เคœเค—เคน เคฎें เค–ेเคฒों เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค—ेเคฆों เค•ी เคธूเคšी เคฌเคจाเค“।
เค‰เคค्เคคเคฐ:

เค•्เคฐिเค•ेเคŸเค•िเคฐเคฎिเคš
เคนॉเค•ीเคฐเคฌเคก़
เคซुเคŸเคฌॉเคฒเคšเคฎเคก़ा
เคฌॉเคฒिเคฌाเคฒเคšเคฎเคก़ा
เคŸेเคจिเคธเคช्เคฒाเคธ्เคŸिเค•

เค–ोเคœो เค†เคธ-เคชाเคธ
เคฆिเคจेเคถ เคšिเค• เคธเคฐเค•ाเค•เคฐ เคฌเคฐाเคฎเคฆे เค•ी เค“เคฐ เคญाเค—ा।

(เค•) เคšिเค• เคชเคฐ्เคฆे เค•ा เค•ाเคฎ เค•เคฐเคคी เคนै เคชเคฐ เคšिเค• เค”เคฐ เคชเคฐ्เคฆे เคฎें เคซเคฐ्เค• เคนोเคคा เคนै।
เค‡เคจ เคฆोเคจों เคฎें เค•्เคฏा เค…ंเคคเคฐ เคนै? เคธเคฎूเคน เคฎें เคšเคฐ्เคšा เค•เคฐो।।
เค‡เคธी เคคเคฐเคน เคชเคคा เคฒเค—ाเค“ เค•ि เค‡เคจ เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เค•्เคฏा เค…ंเคคเคฐ เคนै?

  • เคŸเคนเคจी-เคคเคจा
  • เคชेเคก़-เคชौเคงा
  • เค˜ूเคธ-เคšूเคนा
  • เคฎुँเคกेเคฐ-เคšाเคฐเคฆीเคตाเคฐी,

เค‰เคค्เคคเคฐ:

  • เคŸเคนเคจी – เคชेเคก़ เค•ी เคกाเคฒी।
    เคคเคจा – เคชेเคก़ เค•ा เคฎुเค–्เคฏ เคญाเค— เคœो เค•ाเคซी เคฎोเคŸा เคนोเคคा เคนै।
  • เคชेเคก़ – เคฌเคก़ा เค”เคฐ เคฎเคœเคฌूเคค เคนोเคคा เคนै।
    เคชौเคงा – เค›ोเคŸा เค”เคฐ เค•เคฎเคœोเคฐ เคนोเคคा เคนै।
  • เค˜ूเคธ – เค˜ूเคธ เคฌเคก़ा เคนोเคคा เคนै।
    เคšूเคนा – เคšूเคนा เค›ोเคŸा เคนोเคคा เคนै।
  • เคฎुँเคกेเคฐ – เค›เคค เค•े เคšाเคฐों เคคเคฐเคซ เค‰เค ी เคฆीเคตाเคฐ เคฎँเคกेเคฐ เค•เคนเคฒाเคคी เคนै। เคฏเคน เค…เคงिเค• เคŠँเคšी เคจเคนीं เคนोเคคी เคนै।
    เคšाเคฐเคฆीเคตाเคฐी – เค˜เคฐ เคฏा ‘เคœเคฎीเคจ เค•ो เคšाเคฐों เค“เคฐ เคธे เค˜ेเคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค‰เค ाเคˆ เค—เคˆ เคฆीเคตाเคฐ। เคฏเคน เค…เคงिเค• เคŠँเคšी เคนोเคคी เคนै।

(เค–) เคšिเค• เคธเคฐเค•ंเคกे เคธे เคญी เคฌเคจเคคी เคนै เค”เคฐ เคคीเคฒिเคฏों เคธे เคญी।
เคธเคฐเค•ंเคกे เคธे เค”เคฐ เค•्เคฏा-เค•्เคฏा เคฌเคจเคคा เคนै? เค…เคชเคจे เค†เคธเคชाเคธ เคชเคคा เค•เคฐो เค”เคฐ เคฒिเค–ो।
เค‰เคค्เคคเคฐ:
เคธूเคช เคšเคŸाเคˆ เค•เคฒเคฎ เคŸोเค•เคฐी

เค•्เคฒเคฌ เคฌเคจाเคँ।
เคฎाเคจ เคฒो เคคुเคฎ्เคนें เค…เคชเคจे เคธ्เค•ूเคฒ เคฎें เคเค• เค•्เคฒเคฌ เคฌเคจाเคจा เคนै เคœो เคธ्เค•ूเคฒ เคฎें เค–ेเคฒ-เค•ूเคฆ เค•े เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎों เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เค•เคฐेเค—ा।

  • เค‡เคธ เค•्เคฒเคฌ เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เคนोเคจे เค”เคฐ เค‡เคธเค•ो เคšเคฒाเคจे เค†เคฆि เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคจिเคฏเคฎ เคธोเคšเค•เคฐ เคฒिเค–ो।
  • เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เคตिเคšाเคฐ เคธे เค‡เคธ เค•्เคฒเคฌ เค•ो เค…เคš्เค›ी เคคเคฐเคน เคšเคฒाเคจे เค•े เคฒिเค เคจिเคฏเคฎों เค•ी เคœ़เคฐूเคฐเคค เคนै เคฏा เคจเคนीं? เค…เคชเคจे เคœเคตाเคฌ เค•ा เค•ाเคฐเคฃ เคญी เคฌเคคाเค“।

เค‰เคค्เคคเคฐ:
เค•्เคฒเคฌ เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เคนोเคจे เค”เคฐ เค‡เคธเค•ो เคšเคฒाเคจे เค†เคฆि เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคจिเคฏเคฎ-

  • เค…เคจुเคถाเคธเคจ เค•ा เคง्เคฏाเคจ เคฐเค–เคจा เคนोเค—ा।
  • เคฎैเคจेเคœเคฐ เค•ी เคฌाเคค เคธเคญी เค•ो เคฎाเคจเคจा เคนोเค—ा।
  • เค–ेเคฒ เค•ा เค…เคญ्เคฏाเคธ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคช्เคฐเคคिเคฆिเคจ เคถाเคฎ เคฎें เค†เคจा เคนोเคจा।
  • เค•्เคฒเคฌ เค•ी เคฆेเค–เคญाเคฒ เค•े เคฒिเค เค•ुเค› เคชैเคธे เคนเคฐ เคฎเคนीเคจे เคฆेเคจे เคนोंเค—े।
  • เค•्เคฒเคฌ เค•ो เคธुเคšाเคฐु เคฐूเคช เคธे เคšเคฒाเคจे เค•े เคฒिเค เคธเคฌเค•ा เคธเคนเคฏोเค— เคนोเคจा เคšाเคนिเค।

เค•्เคฒเคฌ เค•ो เค…เคš्เค›ी เคคเคฐเคน เคธे เคšเคฒाเคจे เค•े เคฒिเค เค•ुเค› เคจिเคฏเคฎों เค•ी เคธเค–्เคค เคœเคฐूเคฐเคค เคนोเคคी เคนै เค•्เคฏोंเค•ि เคคเคญी เคตเคน เคœ्เคฏाเคฆा เคฆिเคจों เคคเค• เคŸिเค• เคชाเคเค—ा।

เคเค•, เคฆो, เคคीเคจ
เคฆिเคจेเคถ เคจे เคคिเคฎंเคœिเคฒी เค‡เคฎाเคฐเคค เค•ी เค“เคฐ เคฆेเค–ा।
เคœिเคธ เค‡เคฎाเคฐเคค เคฎें เคคीเคจ เคฎंเคœ़िเคฒें เคนों, เค‰เคธे เคคिเคฎंเคœिเคฒी เค‡เคฎाเคฐเคคे เค•เคนเคคे เคนैं।
เคฌเคคाเค“, เค‡เคจ्เคนें เค•्เคฏा เค•เคนेंเค—े?
NCERT Solutions for Class 4 Hindi Chapter 3 เค•िเคฐเคฎिเคš เค•ी เค—ेंเคฆ 1

เคธเคฌ्เคœ़ी เคเค• เคจाเคฎ เค…เคจेเค•
เคเค• เคนी เคธเคœी เคฏा เคซเคฒ เค•े เคจाเคฎ เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคนोเคคे เคนैं। เคจीเคšे เคเคธे เค•ुเค› เคจाเคฎ เคฆिเค เค—เค เคนैं।

เคธीเคคाเคซเคฒเค•ांเคฆाเคฌเคŸाเคŸाเค…เคฎเคฐुเคฆเคคोเคฐीเคถเคฐीเคซ़ा
เค•ाเคถीเคซเคฒเคฌैंเค—เคจเคจेเคจुเค†เคคเคฐเคฌूเคœเค•ुเคฎ्เคนเคก़ाเค˜ीเคฏा
  • เคฌเคคाเค“ เค•ि เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เค˜เคฐ, เคถเคนเคฐ เคฏा เค•เคธ्เคฌे เคฎें เค‡เคจเคฎें เคธे เค•ौเคจ-เค•ौเคจ เคธे เคถเคฌ्เคฆ เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เค•िเค เคœाเคคे เคนैं?
  • เคฌाเค•ी เคจाเคฎों เค•ा เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เค•िเคจ-เค•िเคจ เคธ्เคฅाเคจों เคชเคฐ เคนोเคคा เคนै? เคชเคคा เค•เคฐो।

เค‰เคค्เคคเคฐ:

  • เคธीเคคाเคซเคฒ, เค•ांเคฆा, เค…เคฎเคฐूเคฆ, เคคोเคฐी, เคถเคฐीเคซ़ा, เคฌैंเค—เคจ, เคคเคฐเคฌूเคœ, เค˜ीเคฏा।
  • เค•ाเคถीเคซเคฒ – เค‰เคค्เคคเคฐ: เคช्เคฐเคฆेเคถ
  • เค•ुเคฎ्เคนเคก़ा – เค‰เคค्เคคเคฐ: เคช्เคฐเคฆेเคถ
  • เคจेเคจुเค† – เคฌिเคนाเคฐ
  • เคฌเคŸाเคŸा – เค—ुเคœเคฐाเคค

Thursday, April 29, 2021

Worksheet - Class 3 - Maths - Chapter 1 - Where to look from (Page 2)

Mirror halves, an interactive worksheet by Shubham Joshi